‘Ik ben zoals
jij, starend in de spiegel van armoede en wanhoop, van opstand en vrijheid.”
Het is een beroemde uitspraak van de Amerikaanse fotograaf Gordon Parks.
Bij een soort
van verrassing kwam ik in het Foam museum bij de tentoonstelling van Gordon Parks
terecht. Eigenlijk vind ik dat ook wel prettig om open minded dingen te
ontdekken. Het kan tegenvallen, maar dit keer werd ik blij verrast en
inspireerde de tentoonstelling mij. De manier waarop Gordon Parks fotografeert,
de boodschap die hij neerzet en zijn manier van werken liggen in het verlengde
van mij. Vooral het old school fotograferen blijft mijn fascinatie houden ,
want dat zijn ook mijn roots. Maar old en new school mixen vind ik nog steeds
een leuke uitdaging.
Je leest veel
op zo’n tentoonstelling over Gordon Parks, maar bij het uitwerken van mijn foto’s
voor het blog werd ik nieuwsgierig naar de man achter de foto’s. Wie was hij,
hoe zag hij eruit en vooral wat dreef hem? Ik realiseerde dat ik bewondering
had voor het werk van een man waar ik niks van af wist. Dus wat doet Danielle
dan?...juist, die gaat op zoek naar het verhaal achter de fotograaf. Allereerst
wilde ik een plaatje van de man…Hoe ziet hij eruit? Daarna ben ik artikelen
gaan lezen over Gordon Parks en dan blijkt dat de man een behoorlijke staat van
dienst heeft. Dat vind ik altijd zo leuk om mensen te ontmoeten (of hun werk te
zien) niet wetende wie ze zijn. Je krijgt bewondering voor ze of denkt die
heeft talent en dan blijkt dat ze zich al behoorlijk in de wereld hebben
neergezet. Maar eerst vond je de persoon leuk en niet zijn roem of geld. Zo zou het eigenlijk altijd moeten zijn!
In het fotografiemuseum Foam was tot 6
september 2017 de tentoonstelling I
Am You, Selected Works 1942-1978 van Gordon Parks
(30-11-1912/7-3-2006), die als een alleskunner wordt omschreven. De zwarte
Amerikaan had vele talenten die naadloos in elkaar overliepen van fotografie
tot film, van schrijver tot componist.
Als verslaggever – Parks was de eerste Afro-Amerikaanse fotograaf die ging
werken bij het gerenommeerde tijdschrift Life – legde hij de verdeeldheid in de Amerikaanse
samenleving vast. Maar hij was meer dan een voorvechter in de strijd voor gelijke rechten,
hij was vooral een kunstenaar en een eigenzinnige man.
Als vijftiende kind (geboren in 1912) in een arm gezin in Kansas kocht
Parks op jonge leeftijd een camera bij de lommerd. Na een tijdje als
modefotograaf te hebben gewerkt kwam hij, zonder professionele opleiding, in
Washington D.C. terecht bij de Farm Security Administration (FSA). FSA was het
fotografisch project dat in 1935 door de overheid was opgezet om de armoede op
het platteland in kaart te brengen. Daar werd Parks geconfronteerd met het feit
dat hij als zwarte man met zijn camera nauwelijks toegang kreeg tot publieke
ruimtes. Toch zette hij door. En met succes, want iets in zijn houding, zijn
manier van doen, zijn stem, zorgde ervoor dat mensen hem vertrouwden. Of het nu
ging om socialite Gloria Vanderbilt, actrice Marilyn Monroe of bendeleden in
Harlem, telkens wist Parks tot hun wereld door te dringen. In de
documentaire Half Past Autumn: The Life and Work of Gordon Parks (2000) zegt hij hierover: „De mensen voor de camera zijn het
belangrijkste, niet de fotograaf, hoe heroïsch hij ook is.
Als zij hun tijd
niet aan je willen geven, heb jij geen verhaal.”
Toch werd hij geen boegbeeld van de ‘zwarte zaak’. Toen hij in 1963 in contact kwam met Elijah Muhammad, de spirituele leider van de Nation of Islam, vroeg deze of hij een boek en een film over de moslimgemeenschap wilde maken. Parks weigerde, ondanks dat hij er een half miljoen dollar voor zou krijgen. Muhammad, die hem al verweet voor ‘the white devil’ te werken, gaf Parks desondanks toestemming om de Black Muslims te fotograferen.
Ondertussen zette Parks zijn camera ook bewust in om armoede en onderdrukking te bestrijden. In 1961 fotografeerde hij het jongetje Flavio met zijn familie in de sloppenwijken van Rio de Janeiro en in 1967 maakte hij een reportage over het noodlijdende gezin Fontenelle in Harlem. Met behulp van deze schokkende foto’s wist Life voor beide gezinnen geld in te zamelen. Zijn camera, aldus Parks, kon op deze manier de verdeeldheid in de samenleving overbruggen: „Er is iets in ons beiden dat dieper gaat dan bloed, zwart of wit. Dat is onze gezamenlijke zoektocht naar een beter leven, een betere wereld.”
Een humanist was hij zeker, radicaal werd hij nooit. Toen activist Eldridge
Cleaver, lid van de Afro-Amerikaanse politieke organisatie Black Panthers, hem
in 1970 vroeg perswoordvoerder te worden, bedankte Parks voor de eer. In
documentaire Half Past Autumn vertelt
hij waarom hij de keuzes in zijn werk niet liet afhangen van het oordeel van de
zwarte gemeenschap: „Ik heb daar geen tijd voor. Ik bepaal zelf wel wat goed
is. Ik ben het racisme en de hypocrisie in Kansas ontvlucht, heb mijn strijd
gestreden, en heb het recht om te doen wat ik wil doen.”
In
1969 debuteerde Parks met de speel film The Learning Tree, gebaseerd op zijn gelijknamige
autobiografische roman (1963). De film en het boek gaan over de zwarte
hoofdpersoon Newt Winger, in het fictieve plaatsje Cherokee Flats, die strijdt
tegen onderdrukking en racisme. Het was een van de eerste 25 films die werden
opgenomen in het Amerikaanse National Film Registry, toe dit in 1989 werd
opgericht.
Om de roman te promoten, publiceerde Parks in 1963 in Life het artikel ‘How It Feels to Be Black’. Passages uit
de roman werden afgewisseld met een serie kleurenfoto’s die Parks had gemaakt
in Kansas. Het zijn geënsceneerde, dromerige beelden, die de herinneringen uit
zijn jeugd weergeven.
Op 28 augustus 1963 werd de ‘March on Washington for Jobs and Freedom’ in
Washington D.C. gehouden. Vanaf de trappen van het Lincoln Memorial hield
Martin Luther King zijn beroemde ‘I Have a Dream’-toespraak. Gordon Parks was
voor het tijdschrift Life aanwezig.
Toen King in 1968 werd vermoord, schreef Parks in Life een woedend en bitter artikel, getiteld ‘A man Who Tried to Love Somebody’.
Later zei Parks hierover: „Dat was het moment waarop mijn woede zich bijna omzette in haat.”
De camera als wapen is een motto dat Parks zijn hele leven hanteerde . Zo ook toen hij
samen met verslaggever Sam Yette voor Life naar het plaatsje Mobile in Alabama ging om daar de raciale spanningen vast
te leggen.
Hij kwam in contact met de familie Causey, een
Afro-Amerikaans gezin met vijf kinderen. Gedurende enkele weken fotografeerde
Parks de familie en liet zien met welke vormen van racisme de Causeys in die
tijd werden geconfronteerd.
Nadat het verhaal in 1956 in Life was verschenen, kreeg de familie te maken met wraakacties. Ze raakten
hun bezittingen en huis kwijt. Life zorgde ervoor dat ze een vergoeding kregen van 25.000 dollar.
Van buiten naar binnen kijken. Mobile, Alabama 1956. Deze foto's doet mij zo denken aan de foto's van de joden in de tweede Wereld oorlog....zouden er nog steeds plekken zijn in de wereld waar het er zo aan toegaat? Waarom laait de onrust in Amerika weer zo op?
In 1942 was Gordon Parks bij fotoproject FSA leerling onder econoom en
fotograaf Roy Stryker. Als Afro-Amerikaan werd hij in Washington D.C. geweigerd
in restaurants, de bioscoop en niet geholpen in warenhuizen. Gefrustreerd door
deze situatie bedacht hij American Gothic (genoemd naar het schilderij van Grant Wood met de titel American
Gothic).
Op de foto is een zwarte vrouw te zien, Ella Watson,
die in de schoonmaakploeg van het FSA-gebouw werkte. Parks liet haar poseren
voor een Amerikaanse vlag, met een bezem in de ene hand en een zwabber in de
andere.
Toen hij de foto aan Stryker liet zien zei deze: „Mijn
god. Je beheerst het vak, maar straks worden we nog allemaal ontslagen.” (Bron: fotografiemuseum Foam/ the Gordon Parks
Foundation) (Gordon Parks. I Am You. Selected works 1942-1978. Het
gelijknamige fotoboek is te koop in de boekwinkel van Foam (38 euro)).
Gordon Parks
stierf op 93-jarige leeftijd. Hij bracht veel van de laatste drie decennia van
zijn leven zijn stijl uit; hij bleef werken tot zijn dood in 2006 en won
talrijke prijzen, waaronder de National Medal of Arts in 1988 en meer dan vijftig
eredoktorsgraden. Hij was ook een bekende componist en auteur, en werd in
1969 de eerste Afrikaanse Amerikaan om een Hollywood-speelfilm te schrijven en te leiden, gebaseerd op zijn
best verkochte roman The Learning Tree. Dit werd in 1971 gevolgd door de enorm succesvolle
film Shaft. De kern van zijn prestatie blijft echter zijn fotografie. De omvang,
kwaliteit en duurzame nationale betekenis ervan wordt door de collectie van The
Gordon Parks Foundation gereflecteerd.
Gordon Parks…een
inspiratie bron voor elke kunstenaar.
De strijd tegen onrecht kan op
vele manieren naar de oppervlakte worden gebracht. De camera en het geschreven
woord zijn krachtigere wapens dan geweld!!
Ben
jij een “uitsteller”?
Belangrijke
zaken moet je
Niet
voor je uitschuiven naar ooit.
“Ooit”
bestaat namelijk niet.
De
kans dat “ooit”, “nooit”
Wordt
ligt op de loer als je niks doet.
Maak
plannen concreet en voer ze uit:
JE
LEEFT NU!
Love
Danielle
Het fotografiemuseum Foam
blijft je verrassen met een steeds afwisselde tentoonstellingen voor jong en
oud. Check hun website wat je nu kunt zien en ga er heen of volg een van de
vele workshops die zij aanbieden. https://www.foam.org/nl/home
Met je museumkaart kun je
er gratis naar binnen. https://www.museumkaart.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten